Een enorm wrak. Te groot om in een duik te verkennen. Toch gaat het vandaag lukken Hoe? Met een gave onderwaterscooter (DPV)! Wat zijn de voordelen en de nadelen? Wij zetten ze op een rij en en passant testen we de Edge K5. Een compacte scooter voor sportduikers, snorkelaars en freedivers.
Tekst: Sander Evering Foto’s: René Lipmann
Moeiteloos beweeg je door het water, het wrak lijkt als een film voorbij te komen en je hoeft alleen maar je ogen open te houden. Aan de andere kant zie je de lamp van je maatje die ook zonder inspanning over het wrak zoeft. De stroming van het water doet je weinig, er tegenin gaat iets langzamer maar kost geen ademhaling extra. Zelfs de twee stages met decompressie gas werken vandaag niet tegen. Ging elke duik maar zo vanzelf…
Dat is met een Diver Propulsion Vehicle (DPV), ofwel een onderwater scooter, geen enkel probleem. Een DPV is een relatief simpel apparaat dat voor voorstuwing zorgt zodat de duiker niet zo hard hoeft te zwemmen. De hoofdonderdelen bestaan uit een accu, een propeller en een handvat met schakelaar. Het geheel zit meestal in een ronde, waterdichte buis die je met een sleepkoord aan je harnas vastzet zodat de kracht niet via je arm loopt. De snelheid varieert tussen de 30 tot wel 100 meter per minuut, ofwel 6 km/h. In vergelijking: een grotduiker die lekker doorzwemt heeft meestal een snelheid van ongeveer 15 meter per minuut, ofwel 900 meter per uur.
Klinkt goed, wat kun je er mee?
De oorsprong van scooters in het sportduiken komt met name vanuit het grotduiken. Om zo ver mogelijk in een grot te komen is veel ademgas nodig en het transporteren van dat ademgas kost veel inspanning. En meer inspanning betekent meer gasverbruik waarmee nog meer ademgas is vereist. Met een scooter kun je niet alleen sneller en verder de grot in, het meenemen van meer ademgas kost ook minder inspanning in vergelijking met zwemmen. En minder inspanning betekent een lager gasverbruik en dus kom je verder.
Tegenwoordig zie je ook heel veel scooters buiten de grotten en dat is niet voor niets, want er zijn nog veel meer voordelen uit een scooter te halen. Waar je het als duiker als snel verliest van de stroming kun je met een scooter veel langer de controle houden over de situatie. Doordat je inspanning laag blijft, blijft niet alleen je gasverbruik laag maar ook je CO2 productie. CO2 is een afvalproduct van je verbranding en het gas adem je uit.
Onder water is dat lastiger waardoor het enorme problemen kan veroorzaken als het ophoopt in het lichaam waaronder: duizeligheid, verhoogde ademhaling, narcose, angst, stress en uiteindelijk paniek (CO2 wordt niet voor niets ook wel paniekgas genoemd). Een lage inspanning betekent weinig CO2 productie en er is van ophoping in het lichaam snel geen sprake meer, ondanks het feit dat je tegen de stroming in beweegt. Omdat je met een DPV zeker vier keer zo snel gaat, kom je al snel op plekken waar ‘de gewone zwemmer’ niet kan komen. Zo kun je in Vinkeveen met 20 minuten aan de overkant bij de starttoren zijn vanaf Zandeiland 4. Zwemmend ben je minstens 80 minuten onderweg voordat je duik aan de overkant kan beginnen.
En uiteindelijk moet je ook nog terug, dus je bent zeker drie uur onderweg waarvan een groot deel stevig doorzwemmen. Bij een laag gasverbruik red je het net met een dubbel 12 set en een bodemstage. Verbruik je iets meer dan heb je nog een stage nodig, daarmee zwem je weer langzamer… Met een DPV is dit een hele leuke duik en red je het met gemak op een dubbelset.
Een scooter geeft een nieuwe dimensie aan je duik
Het belangrijkste voordeel van een scooter is dat het simpelweg heel erg leuk is; het geeft een nieuwe dimensie aan je duik en het is erg uitdagend. Het is alsof je al tien jaar op de fiets door de regio fietst en ineens krijg je een motor en ligt heel Nederland binnen bereik, zonder moeite! Om een idee van de situatie te krijgen: je kunt binnen 5 minuten om een wrak van 100 meter lang scooteren, en daarna begint je duik pas echt. Als je dat zwemmend doet dan is de duik al bijna voorbij. Zo hebben we vorig jaar een rondje om de Haven gescooterd, een gezonken olietanker van 335 meter lang en 50 meter breed. Nu is er een stukje van de boeg afgebroken en is het wrak nog ‘maar’ 250 meter lang, maar dan is een rondje nog steeds 600 meter, ofwel twaalf minuten ‘op de trigger’. Zwemmend ben je dan zeker drie kwartier onderweg en dan moet je flink doorzwemmen.
Klein detail: met een gemiddelde diepte van ruim 50 meter, dus dan telt elke minuut! Overigens zijn bijna alle duiklocaties, mits voldoende zicht (liefst vijf meter of meer), leuker om met een scooter te benaderen. Zo kun je in De Beldert prima een rondje zwemmen, maar met een scooter kun je in een klein uurtje de hele plas rond. Alsof je de IKEA-zo-zie-je-alles-tour op zaterdag binnen een uurtje doet, je houdt het niet voor mogelijk!
Elk voordeel heeft z’n nadeel
Voordat je direct online zelf ook een torpedo met handvat aanschaft, laten we ook even eerlijk naar de nadelen kijken, zijn die er ook? En of, niet zo’n beetje ook. Naast het feit dat een goede scooter een flinke zak met duiten kost, zo tussen de drie- en negenduizend euro, werkt een DPV als een vergrootglas. Elk probleem waar duikers normaal mee te maken hebben wordt met een DPV flink uitvergroot. Elkaar kwijtraken was nog nooit zo eenvoudig; drie tellen niet kijken en je maatje is weg. Stof maken? Gaat zeker vijf keer zo goed; even je propeller omlaag duwen en je creëert een kleine atoombom paddenstoel die de rest van de week blijft hangen. Te snel afdalen? Net zo makkelijk als te snel opstijgen. Problemen met drijfvermogen, balans en kramp? Dat heb je zo voor elkaar.
Zelfs het in de gaten houden van je instrumenten kost ineens meer moeite, met name navigatie. Verdwalen was nog nooit zo eenvoudig. Zelfs nog grotere problemen, zoals je ademgas kwijtraken, ontstaat simpelweg omdat automaten door de grotere waterweerstand sneller beginnen met afblazen. En door het geluid van de scooter en je hogere snelheid merk je het niet eens. En hebben we het al gehad over kou? Aangezien je inspanning veel lager ligt maakt je lichaam minder warmte en dan blaast er ook nog eens veel meer koud water langs je lichaam waardoor je een stuk sneller afkoelt dan bij gewoon zwemmen. Genoeg gehad?
We hebben het nog niet eens gehad over alle technische problemen die een scooter zelf kan hebben. Daardoor kan de scooter simpelweg stoppen, maar ook veel te zwaar worden als deze vol water loopt. Of hij gaat niet meer uit… Je duik met een DPV is in ieder geval een stuk spannender.
Procedures en een vooruitziende blik
De meeste problemen zijn aardig op te vangen door goede procedures en vaardigheid. Een goede training is dan ook een absolute noodzaak om scooter-duiken veilig uit te voeren. Boven water leer je alles over de techniek, onderhoud, duikplanning en de procedures voor onder water. Tijdens de duiken begin je met de scooter een plek te geven door hem op verschillende manieren te parkeren en vervolgens oefen je de standaardprocedures zoals gasdelen, kranen bedienen en de juiste communicatie met je team. Vervolgens leer je verschillende stuurtechnieken en teamposities, dit is eigenlijk het makkelijke deel van de opleiding.
Lastiger zijn alle noodprocedures, want wat doe je als de scooter niet meer werkt? Of wat doe je als de scooter juist niet meer uit wil, terwijl je hem niet eens vasthoudt?! Ook leer je snel uitwijken om botsingen te voorkomen, een vastgelopen propeller te ontwarren en test je hoe je DPV-duikplanning werkt in de praktijk. Met name in de laatste dag komt er steeds meer verfijning in het gebruik van de scooter en neemt de efficiëntie toe. De controle van je drijfvermogen krijgt weer zelfvertrouwen en uiteindelijk leer je alle problemen, samen met je team, te controleren of te voorkomen.
Deze training, zoals de GUE DPV1 cursus, duurt dan ook drie volle dagen en is behoorlijk intensief. Na de training merk je dat je steeds minder met de DPV bezig bent en je blik weer op vooruit en op je team gericht is zodat je problemen veel sneller kunt voorkomen of ontwijken.
Onmisbaar!
Na een tijdje ervaring opdoen krijgt een scooter een vaste plek tussen je andere duikspullen. Het wordt een stuk gereedschap op ergens te komen, meer spullen mee te nemen of om extra veiligheid in te bouwen door inspanning en CO2 productie laag te houden. Net als je andere spullen heeft het ook het nodige onderhoud nodig: voor elke duik voer je een kleine inspectie en test uit en na elke duik moet er gespoeld worden. Op de lange termijn is het onderhouden van de accu erg belangrijk en je wil natuurlijk dat de boel netjes waterdicht blijft. Dat betekent zorgvuldig omgaan met je scooter en af en toe periodiek onderhoud laten uitvoeren.
Je leert ook na enige ervaring om de scooter niet mee te nemen als het zicht niet voldoende is of soms omdat er gewoon geen plek aan boord van de boot is. Dat kan overigens een reden zijn om voor een kleinere scooter te kiezen, zoals Seacraft of de nieuwe Suex VR series. Dan bestaan er nog hele kleine scooters die echt zijn ontwikkeld voor recreatief duiken of zelfs snorkelen. We hebben hier eentje van te weten bemachtigen en op het eerste gezicht lijkt het een grap: zoiets kleins kan nooit genoeg vermogen en batterij capaciteit hebben. Maar het ontwerp en bediening zien er wel erg serieus uit. Na een ‘droge’ test met de scooter in een grote emmer water was ik toch wel verrast over de ‘power’. Maar hoe vertaalt zich dat onder water tijdens een duik? We gaan het testen!
Test Edge Smart Drive K5
De Edge Smart Drive K5 heeft een optionele 200Wh uur batterij, de standaard accu is een 100Wh versie. Deze kun je met twee clips simpel omwisselen als er eentje leeg is. Dat kan niet onder water, hoewel de accu en de motor ook geseald zijn zodat een klein lekje niet tot schade leidt. Er zit één knopje op om de scooter aan/uit te zetten en om de power setting in te stellen. Door middel van een indicator lampje zie je welke stand je gekozen hebt; normal, sport en sport+.
Ook zie je met een rij led lampjes de batterij status; van 100% tot 20%, lekker simpel en duidelijk. De ‘burntime’ met deze 200Wh accu is van 120 minuten in de normale stand, 54 minuten in de sport stand en tot 36 minuten in de sport+ stand. Gasgeven gaat met een ‘trigger switch’ die je met je rechterwijsvinger bediend, heel intuïtief. Het opladen gaat met een USB-C lader die in 90 minuten de batterij weer vol krijgt. Uiteraard kun je via de USB-C poort de accu ook als powerbank gebruiken, slim bedacht!
Ik blijf me verbazen over de snelheid van de K5.
Ik spring het water in met een grote Suex scooter in de hand en de kleine K5 hangt gewoon met een boltsnap aan een D-ring. Ik zet de K5 aan in de normale stand en geef even gas, maar de scooter draait direct weg omdat ik hem maar met 1 hand vasthoud. Ok, twee handen dus. Ik parkeer de Suex en probeer het nog eens. De K5 reageert goed en ik kom eigenlijk gelijk in beweging. Niet snel, maar het is in de normale stand en ik duik met een dubbel 12 in droogpak en ik sleep nog een grote scooter achter me aan.
Ik realiseer me dat dit ook niet de meest optimale set is, maar in standje ‘sport’ heb ik alsnog best een aardige snelheid. Als je deze snelheid zelf wilt zwemmen moet je aardig je best doen en dat kost bovendien een hoop ademgas. Uiteraard kan ik niet wachten om de sport+ stand te testen en ik ben absoluut verbaasd over de power van deze kleine scooter. In vergelijking met de Suex lijkt het qua formaat meer op een keukenmixer dan een duikscooter, maar in de sport+ stand gaat hij gewoon mee met z’n grote broer.
De bediening gaat met twee handen, al kun je via de cruise control de scooter ook in het midden vastpakken met één hand. Tijdens het scooteren merk je niets van het negatieve gewicht, maar op het moment dat je stopt merk je direct dat de K5 zeker een halve kilo negatief is onder water. Er zit een polslusje bij, het is wel aan te raden om deze te gebruiken.
Ondertussen heb ik mijn scooter weggegeven en ik blijf me verbazen over de snelheid. Omdat ik weet dat de batterij beperkt is probeer ik de langzame stand nog eens. Dit voelt meer als een ondersteuning bij het zwemmen, eigenlijk net als een elektrische fiets. Je moet wel zelf blijven trappen, maar niet zo hard. In de tweede stand kun je al stoppen met zwemmen, maar dat hoeft niet. Het is heel ontspannend om zo te duiken, maar ik denk dat het nog veel leuker is om de Edge K5 bij het snorkelen te gebruiken. Daarom ga ik na de duik nog even het water in zonder een zware set en dat is echt ontzettend leuk! Je merkt dat de scooter hier het beste in is en ik zie mezelf al over de tropische riffen snorkelen en met minder moeite nog verder en dieper onder water.
En een klein beetje stroming is niet zo erg, daar ‘zwem’ je zo tegenin. Totdat de batterij leeg is… Oh ja, ook met deze scooter kun je jezelf sneller in de problemen brengen. Een beetje training en een zorgvuldige planning blijft belangrijk!
Info Sander Evering
Sander is meer dan 20 jaar werkzaam in de duikindustrie als sportduiker en beroepsduiker. Als sportduiker heeft hij een achtergrond als Padi, IANTD en GUE instructeur en geeft hij diverse trainingen voor zijn bedrijf Dive Solutions, waaronder de GUE DPV 1 cursus. Tijdens de GUE DPV 1 cursus leer je de skills om te scooteren, duikplanning, scooteren in een team, navigeren en omgaan met problemen. Ook zal de techniek van de scooter zelf aan bod komen.
Als beroepsduiker werkte hij voor JFD als trainer en testpiloot voor onderwater vervoersmiddelen voor militaire duikers. Met zijn opleiding docent lichamelijke opvoeding (ALO) is het lesgeven onderdeel van zijn DNA geworden.
Info Edge Smart Drive K5
Wil jij de Edge K5 gratis uitproberen? Dat kan! Stuur voor verkoopadressen een bericht naar sales@aquastar.network.
