Als je wilt weten wat muckduiken is, dan helpt de Engelse vertaling je meteen. De betekenis van muck is in het Nederlands: mest, viezigheid, drek, modderig. Je zou muck diving dus kunnen vertalen als duiken in de viezigheid. Denk aan een bodem van zand, slib, dood koraal, steentjes. Niet echte viezigheid natuurlijk. Het is een natuurlijke bodem, maar het lijkt leeg en kaal.
Tekst: Jantina Scheltema Foto’s: www.waterpixels.nl
De eerste keer dat ik een muck dive deed vroeg ik me heel even af waarom ik op deze lege zandvlakte zwom. Ik zag niets dan zand. Hier en daar een steen of plukje zeewier, wat koraal en verder niks. Gelukkig zwom ik die eerste keer met een ervaren gids die me direct allerlei interessant onderwaterleven begon aan te wijzen. Wat prachtig, er was zóveel te zien en te fotograferen. Dacht ik eerst dat ik op een kale vlakte zwom, binnen no-time keek in mijn ogen uit! Geef dat muck duiken dus zeker een kans! Je zult je niet vervelen.
Is muck diving iets voor jou?
Je maakt geen muck duik voor de algehele schoonheid onder water. Geen mooie riffen, geen koraaltuin, maar een kale bodem. Maar vergis je niet, ondanks al dit ogenschijnlijke niks is muck duiken al snel een droom voor de onderwaterfotograaf! En natuurlijk voor iedereen die geïnteresseerd is in het onderwaterleven. Wat een briljante diertjes leven hier, meesters in de camouflage.
Bij dit type duiken gaat het dus om de beestjes die daar leven. Meestal kleine diertjes die uitdagend om te spotten zijn. Dat is logisch, ze hebben niet veel beschutting om zich te verbergen. Ze zijn dus heel goed gecamoufleerd of leven in de bodem. Muck duiken is een beetje als een speurtocht. Je zwemt langzaam, al speurend naar een kleine beweging, een afwijking in kleur of vorm. Op zoek naar iets bijzonders, iets verrassends!
Muck duiken is een hele andere beleving dan het duiken in kristal helder water op een mooi rif vol met gekleurde vissen. Het één is niet persé beter dan het andere, het is gewoon een compleet andere ervaring.
Wat voor dieren zie je daar in het zand?
De charme van muck diving zijn de bijzondere diertjes. Vaak zijn ze klein en vind je ze alleen in deze omgeving. Sommige dieren zijn echt buitenaards mooi. Ik heb zeker mijn ogen uit gekeken en kon een aantal dieren van mijn wensenlijstje afstrepen. Wat je kunt vinden is natuurlijk afhankelijk van het land en het seizoen waarin je duikt. Sommige dieren zijn wijdverspreid, andere heel regionaal of zelfs seizoensgebonden.
Vraag bij je duikcentrum of aan je duikgids welke dieren veel voorkomen in het gebied waar je duikt. Wil je iets heel specifieks zien, informeer dan op voorhand of je op de juiste plaats en in het juiste seizoen zit. Typisch onderwaterleven tijdens het muck duiken zijn garnalen, zeenaaktslakken (nudibranchs), krabbetjes, verschillende soorten octopus en cuttlefish. De frogfish en het zeepaardje vind je ook vaak in deze omgeving.
Tips voor het muck duiken, duikskills
Als eerste een paar tips voor wat betreft het muckduiken zelf. Deze tips helpen je extra veel plezier te beleven aan het muck duiken, voor jezelf, je buddy én het onderwaterleven.
Werk aan je drijfvermogen
Omdat je beestjes in het zand bekijkt, zwem je dicht bij de bodem. Is je drijfvermogen niet in orde, dan:
1. maak je veel stof doordat je vaak de bodem aanraakt met je lichaam of je vinnen.
2. kun je de dieren niet goed bekijken, laat staan fotograferen, omdat je niet stil genoeg hangt, waardoor je weer bij a uitkomt. Daarom is het handig om verschillende vintechnieken te leren. Vergeet de standaard flutterkick die je hebt geleerd bij het duiken of snorkelen. Doordat je het water van boven naar beneden in beweging brengt, dwarrel je geheid stof op. Leer en/of perfectioneer in plaats daarvan deze vintechnieken:
Frogkick, waarbij je je onderbenen en dus je vinnen naar boven houdt, terwijl je lichaam en bovenbenen horizontaal blijven. Zo komen je vinnen nooit in de buurt van het zand of slib en is de kans dat je het zicht verpest minimaal.
Helicopterturn, een manier om jezelf op de plaats om te draaien. Ideaal om te draaien, of dat nou 180 graden is of maar een heel klein beetje. Op deze manier kom je goed voor je onderwerp uit.
Backkick, zwem achteruit! Superhandig voor als je net iets te dicht op je onderwerp zit.
Spreek de duik goed door met je buddy. De kans is namelijk groot dat jullie ieder met je neus in het zand aan het speuren en fotograferen zijn. Bespreek samen hoe je het beste bij elkaar in de buurt kunt blijven. Je raakt elkaar gemakkelijk kwijt als je geconcentreerd aan het fotograferen of zoeken bent.
Don’t be that guy! Als je een bijzonder beestje ziet, probeer er dan voor te zorgen dat je het niet verstoord en/of lastig valt. Raak de dieren niet aan! Stalk je foto onderwerp niet, blijf niet onnodig in zijn gezicht flitsen. Maak een paar foto’s en zwem weer verder. Fijn voor het beestje, vooral als er nog een paar fotografen in je groepje duiken die ook nog kans op een foto willen hebben.
Zwem langzaam. En dan nog wat langzamer. Je ziet meer en als je een onderwerp ziet kun je het ook voorzichtiger benaderen.
Zorg dat er niets onder je bungelt. Je manometer, octopus en wat je verder nog aan je BCD hebt geklipt, stop het allemaal netjes en compact weg zodat er niets door het zand sleept.
Tips voor muck diving fotografie
De tips hierboven zijn het belangrijkste voor je fotografie tijdens het muck duiken. Vooral de backkick gaat je zoveel opleveren! Het fotograferen in het zand en in het slib zijn qua fototechniek net als alle andere omgevingen waar je in fotografeert. Omdat de omgeving zo uniek is, zijn er een paar dingen om extra aandacht aan te besteden om met de perfecte foto thuis te komen.
Verdiep je van tevoren in wat je kunt verwachten in de omgeving. Welke beestjes zitten er vooral en hoe gedragen ze zich. Zijn ze gemakkelijk benaderbaar of juist heel schuw?
Je zou zelfs een verlanglijstje kunnen maken van beestjes die je heel graag zou willen zien. Je divemaster of duikgids kan je dan helpen ze te vinden. Door met een bepaald fotografiedoel te duiken ben je beter voorbereid op het perfecte shot!
Zit je foto onderwerp niet op de ideale plek?
Zit ie verstopt onder een steen of richeltje waardoor je je flitslicht niet goed kan richten? Of zit ie met zijn gezicht de verkeerde kant op? Dan kun je twee dingen doen. Wachten tot hij zich omdraait/verplaatst of doorzwemmen. Het is geen goede duik-etiquette om dieren aan te raken en het kan nog gevaarlijk zijn ook. Sommige dieren zijn giftig. Daarnaast verspil je kostbare duiktijd door een foto te maken wat waarschijnlijk toch niks wordt. Zwem verder en gebruik je lucht op een beestje wat beter meewerkt.
Maak een paar testshots op een steen. Zo weet je dat je alvast een goede basis instelling op je camera en flitslicht hebt. Zie je het perfecte beestje en heb je maar 1 kans op een foto? Dan is de kans groter dat die foto gelukt is.
Bekijk je foto onderwerp van een afstandje. Probeer alvast te bedenken hoe en vanaf waar je de foto wilt maken. Kun je gemakkelijk positie innemen? Of moet je juist een beetje van boven richten? Als je van tevoren nagedacht hebt over wat je wilt gaan doen, dan kun je vervolgens langzaam richting je fotomodel zwemmen. Gebruik een focus licht, het kan je helpen je licht goed te richten en het helpt je camera om beter te focussen. Je camera kan soms moeite hebben met focussen in weinig licht en/of goed gecamoufleerde diertjes.
Neem de tijd om je foto onderwerp te benaderen. Snel erop af zwemmen werkt nooit, het beestje is altijd sneller dan jij kunt schieten.
Laag, lager, laagst. Probeer op ooghoogte van je onderwerp te komen en vanaf daar te fotograferen. Dat kan een uitdaging zijn met die kleine beestjes en zand/modder wat gemakkelijk opstuift. Hier kom je erachter hoe belangrijk drijfvermogen en trim zijn. Hoe laag bij de bodem kun jij komen zonder zand/stof op te laten waaien?
Camera setup: groothoek of macro?
Muck duiken is all about kleine beestjes. Zeker macro dus! Voor je camera met verwisselbare lens is een 60 mm macro lens een goed uitgangspunt.
De meeste beestjes in het zand vertrouwen op hun camouflage en zijn redelijk goed benaderbaar. Fotografeer je met een compact camera onderwater, dan is je macro stand een goede optie. Voor veel soorten camera’s kun je wetlenzen of diopters kiezen, die je op de voorkant van je camerapoort kunt schroeven. Daarmee kun je weer verder variëren in beeld, bijvoorbeeld super-macro. Je verkleint je focus afstand ook, waarmee je nog dichter op je foto onderwerp kunt.
Uiteindelijk fotografeer je met wat je hebt. Heb je alleen een groothoek? Ga dan aan de slag met close focus – wide angle. Je fotografeert dan met je groothoek van heel dichtbij waardoor je ook de omgeving meepakt. Op die manier kun je een mooi verhaal vertellen in je foto. De superkleine diertjes kun je daar niet mee fotograferen, daar heb je dan toch een macro lens of macro stand voor nodig.
Flitslicht
Om te fotograferen in de modder heb je flitslicht nodig. Ook al zwem je relatief ondiep, de donkere ondergrond slokt al je licht op. Je verliest licht, contrast en kleur. Je kunt kiezen voor een flitser of videolicht, beide werken goed. Extra interessante verlichting creëer je met een snoot. De snoot verandert je licht in een geconcentreerde bundel, waarmee je je onderwerp letterlijk en figuurlijk in de spotlight zet. Naast het feit dat je onderwerp de show kan stelen, kun je met een snoot de achtergrond verbergen door het niet te belichten. Je krijgt dan een donkere of zelfs zwarte achtergrond.
Mijn camera setup voor muck duiken
Om je een voorbeeld te geven, de voorbeeld foto’s zijn gemaakt met een Sony A6500 in een Fantasea waterhuis. Ik fotografeer 16-50 mm lens achter een platte poort. Deze kan ik gebruiken voor kleine beestjes met het formaat van mijn hand of groter, maar de focus afstand is eigenlijk wat groot. Dat betekent dat de afstand tussen de poort en het diertje groter is dan ik eigenlijk zou willen, waardoor ik extra goed op moet letten dat ik geen zweefvuil in beeld krijg. Voor alles wat kleiner is gebruik ik de macro converter van Nauticam, de CMC-1. Voor macro gebruik ik over het algemeen één gewone flitser en/of de Backscatter miniflash met snoot.
De beste locaties voor muck duiken
Heb ik je enthousiast gemaakt? Ben je klaar om te gaan muck-duiken? De meest bekende plekken zijn in Azië, bijvoorbeeld Bali, Lembeh en Raja Ampat. Dauin en Anilao in de Filipijnen zijn zeer bekend. Ik maakte de meest toffe muck duiken in Dauin, ik ben fan! Andere fijne duikbestemmingen om te muck duiken zijn: Californië, Blue Heron Bridge, Hawaï en Nelson Bay in Australië. Uiteindelijk kun je overal waar je een zanderige bodem kunt vinden muck duiken.
De vraag is of je op alle locaties interessante beestjes gaat zien. In Zeeland hebben we tenslotte ook zanderige stukken, maar daar vind je nou eenmaal geen frogfishes. Wel andere toffe beestjes, zoals een leuke platvis! Geef het eens een kans, wees nieuwsgierig en ga op ontdekking uit!
Fotocursus
Zou je graag prachtig belichte onderwaterfoto‘s willen maken, maar zijn jouw foto‘s vaak onder- of overbelicht? Dan is dit de cursus voor jou! Jantina legt diafragma, sluitertijd en iso uit en hoe ze onder water samen werken. Speciaal voor jou, als lezer van RENÉ-Magazine, kun je de cursus met dikke korting volgen. Met de kortingscode RENEMAGAZINE betaal je geen € 49,50, maar slechts € 29,50!
