Je bent net begonnen met duiken of misschien duik je al wat langer.Hoe dan ook, je bent onder de indruk van alle dingen die je ziet en meemaakt. Onder water beleef je een hele nieuwe wereld en dat wil je vastleggen. Je wilt starten met onderwaterfotografie! Acht tips voor een vliegende start!
Tekst: Jantina Scheltema Foto’s: www.waterpixels.nl
Het is leuk om aan je niet-duikende familie en vrienden te laten zien hoe mooi het onder water is. Je wilt die mooie momenten onder het wateroppervlak vastleggen en dus begin je met onderwaterfotografie. In dit artikel heb ik een aantal tips voor je als je gaat starten met onderwaterfotografie. Een heel aantal tips gelden trouwens óók voor onderwatervideografie. Fotograferen hoog en droog op het land is soms al uitdagend genoeg met technische zaken als diafragma, sluitertijd en ISO. Onder water komen daar nog een aantal uitdagingen bij, zo moet je bijna altijd licht toevoegen. En duiken an sich is soms al uitdagend genoeg zonder camera! Er zijn onder water zoveel dingen om onder controle te houden, ook zonder camera. Daarom beginnen we met tip 1.
TIP 1: Veilig duiken
Fotograferen is leuk, maar zoals je in je openwater cursus geleerd hebt: veiligheid boven alles. We zijn er nou eenmaal niet voor gemaakt om onder water te ademen, we zijn in een omgeving waar je geen risico’s kunt nemen. In je enthousiasme om die ene perfecte foto te maken let je misschien even niet op. Zwem je ongemerkt veel te diep. Of houd je je hoeveelheid lucht niet zo goed in de gaten. Of wat héél veel voorkomt en daar ben ik zeker wel eens schuldig aan geweest: je let minder goed op je buddy.
■ Wil je veel tijd onder water doorbrengen om foto’s maken?
■ Hang je lang op één plek bij dat ene foto onderwerp?
■ Zwem je heel langzaam?
Bespreek dat dan met je buddy zodat jullie beide een fijne duik hebben. Houd ten alle tijden je omgeving en de omstandigheden in de gaten.
TIP 2: Oefen veel en geef niet op
Fotograferen is gemakkelijk. Iedereen maakt foto’s, zelfs je oma. Iedereen kan op het knopje drukken van zijn of haar telefoon. Het wordt al een stuk lastiger als je écht mooi wilt fotograferen. Instellingen, compositie en lichtinval noem maar op. Neem je dan al je fotoapparatuur ook nog eens mee onder water? Laten we eerlijk zijn: Onder water fotograferen is moeilijk. Oefen veel met je onderwatercamera. Neem de camera zoveel mogelijk mee, ook al duik je in het zwembad. Leer alle knopjes kennen, welke instelling doet wat. Hoe minder je hoeft na te denken waar wat ook alweer zit op je camera, des te beter je onderwaterfoto’s worden. Hoe meer tijd je onderwater doorbrengt hoe beter. Gewoon omdat je daarmee een betere duiker wordt en daarmee ook een betere onderwaterfotograaf (zie 1 en 3). Voel je niet ontmoedigd als je na de zoveelste duik wéér met half mislukte foto’s boven komt. Analyseer je foto’s, wat is er misgegaan, welke instelling had je beter kunnen gebruiken? Van je mislukte foto’s leer je veel. Spring dan vol goede moed opnieuw in het water en probeer het nóg een keer! Veel oefenen, misschien een onderwaterfotografie cursus volgen en doorgaan. Je kunt dit!
TIP 3: Heb je drijfvermogen onder controle
Als je een onderwaterfotograaf wilt zijn, zul je onder water moeten. Je leert duiken en zodra je comfortabel bent onder water wil je fotograferen. Maar dat je onder water kunt ademen, wil nog niet zeggen dat je goed kunt duiken. Natuurlijk heeft dat met tip 1 in dit lijstje te maken, je veiligheid. Voor veel mensen is het moeilijk om onder water meerdere dingen te doen, zonder hun drijfvermogen te verliezen. Herken je het? Je wilt iets doen onder water en let even niet op de lucht in je vest of droogpak. En hoppa, je bent zomaar een meter dieper dan je bedoeld had. Of je bent op weg richting de oppervlakte. Dat drijfvermogen is dus belangrijk als je begint met fotograferen. Ongemerkt te diep of te snel opstijgen is gevaarlijk. Als je je drijfvermogen ook nog eens op de centimeter nauwkeurig kunt bepalen ben je helemaal goed bezig! Hoe stiller je ligt in het water, des te beter kun je je camera stil houden.
Je kunt je compositie beter bepalen en je kunt beter focussen. Vooral bij macrofotografie maakt een cm echt verschil. Misschien nog veel belangrijker: je verplettert met het juiste drijfvermogen óók niet allerlei onderwaterleven doordat je op de grond ligt, je je moet vasthouden of met je vinnen enorme wolken stof maakt. Met dat je je drijfvermogen onder controle kunt houden zul je ook rustiger gaan bewegen, waardoor dieren minder bang van je zullen zijn. En je dus weer mooiere foto’s kunt maken!
TIP 4: Duik het zwembad in
Het zwembad is de perfecte omgeving. Je kunt niets beschadigen, je kunt niet per ongeluk diep duiken en je kunt je buddy niet kwijtraken. In het zwembad heb je de ideale omstandigheden om je camera optimaal te leren kennen zodat je straks in het buitenwater je camera met je ogen dicht kunt instellen. Niet dat je nou met je ogen dicht moet duiken, maar de icoontjes bij de knopjes zijn soms minder goed af te lezen als de camera in zijn onderwaterhuis zit.
TIP 5: Start met een simpele cameraopstelling
Starten met onderwaterfotografie kan moeilijk zijn. Om het je niet nog moeilijker te maken is het misschien handig om met een eenvoudige camera set te beginnen. Bijvoorbeeld met een action camera, zoals de GoPro. Ik ben zelf begonnen met een GoPro op een tray met twee lampjes. Ondanks dat een GoPro beter is voor video dan voor foto, vond ik het een mooi begin. Het leerde me mijn focus te houden op zowel mijn fotografie als het duiken. Een andere mogelijkheid is een compact camera waarvan je instellingen als diafragma en sluitertijd aan kunt passen. Er is tegenwoordig nog een goede optie. Een waarvan je een groot deel waarschijnlijk al in huis hebt. Met een onderwaterhuis voor je smartphone tover je deze in een handomdraai om in een onderwatercamera! Schuif simpelweg je telefoon er in, dichtdraaien en je bent klaar om te fotograferen. Zie ook onze tip op de volgende pagina! Als je dan nog steeds heel enthousiast bent over het fotograferen onder water kun je richting een serieuze set gaan.
tip 6: Maak gebruik van extra (flits-) licht
Je leert het in je openwater duikcursus, kleur en licht gedraagt zich anders onder water dan boven water. En dat gaat heel snel! Al vanaf een paar meter verlies je de eerste kleuren (rood/oranje) en de hoeveelheid licht vermindert ook al snel. Helemaal als je in water duikt met niet al te best zicht. Als je net gestart bent met onderwaterfotografie herken je vast de fletse foto’s waarin alle kleur verdwenen is, behalve blauw of groen. Om het verlies van licht, maar vooral ook van kleur tegen te gaan voeg je lampen aan je camera set toe. Videolicht schijnt continue, flitslicht gaat alleen af als je een foto maakt. Zo kun je ook op diepte voorkomen dat je fletse, blauwe foto’s krijgt.
Dus als je al wel fotografeert, maar nog geen flitsers hebt? Ga ze kopen! Geen idee welke je kopen moet? Een tip: koop de flitsers met de meeste power die je je kunt veroorloven. Schrik niet als de prijzen net zo hoog zijn als je camera. Goed licht betaalt zich terug in de foto’s. Heb je al flitsers, maar weet je niet zo goed hoe je met ze moet fotograferen? Stuur me een berichtje, ik help je er graag bij en leer het je.
TIP 7: Fotografeer van dichtbij
“If your pictures aren’t good enough, you aren’t close enough.” aldus Robert Capa. Als je denkt dat je dichtbij bent, probeer dan nog een beetje dichterbij te komen. Niet voor niets wordt er onder water veel met groothoek- en macrolenzen gefotografeerd. Met beide lenzen kun je van dichtbij fotograferen. De afstand tot je onderwerp is belangrijk bij het onder water fotograferen. In tip 6 hebben we het gehad over hoe snel licht verdwijnt onder water. Dat geldt niet alleen voor zonlicht wat vanaf de wateroppervlakte naar beneden komt, het geldt ook voor het licht wat je zelf meebrengt; een flitser, videolicht of een duiklamp. Het water neemt het licht sneller op dan lucht, waardoor het een minder grote afstand tot je onderwerp af kan leggen.
Als je dichterbij je onderwerp fotografeert, fotografeer je dus door minder water waardoor je licht beter op je onderwerp valt. Daarnaast kun je door een kleinere hoeveelheid water beter focussen en heb je minder last van zweefvuil. Zweefvuil zijn kleine deeltjes die in het water zweven, zand/slik deeltjes, maar ook hele kleine garnaaltjes en plankton.
TIP 8: Maak je foto’s nóg mooier in nabewerking
Ik snap het: je houdt van fotograferen, niet van computeren. Tenminste, dat is bij mij het geval. Ik houd van duiken en fotograferen, van het ontdekken en bekijken. Het beleven van onderwateravonturen. Ik wil liever niet de halve dag achter de computer zitten om mijn foto’s te bewerken. Dat is de reden waarom ik probeer om mijn foto’s zo goed mogelijk te maken terwijl ik fotografeer. Zodat ik achteraf zo weinig mogelijk hoef te doen. Zelfs dan, je ontkomt er niet aan. Je foto’s worden zo veel mooier als je ze bewerkt. Je kunt ze verfijnen, de kleuren tot leven brengen, de contrasten aanzetten en zweefvuil verwijderen.
De keuze voor welke software voor het bewerken van je foto’s is een lastige. Er is zoveel keuze! Van gratis tot betaald, van eenvoudig tot heel erg uitgebreid. Zelf gebruik ik gebruik Lightroom en Photoshop. Photoshop eigenlijk maar heel weinig, de meeste dingen kan ik in Lightroom doen. Een nadeel van deze programma’s is dat je er een abonnement voor af moet sluiten, ze zijn best prijzig. Naar mijn mening zijn deze programma’s het geld dubbel en dwars waard. Maar ik gebruik ze dan ook dagelijks voor mijn overige fotografie werkzaamheden.
Informatie fotocursus
Zou je graag prachtig belichte onderwaterfoto‘s willen maken, maar zijn jouw foto‘s vaak onder- of overbelicht? Dan is dit de cursus voor jou! Jantina legt diafragma, sluitertijd en iso uit en hoe ze onder water samen werken. Speciaal voor jou, als lezer van RENÉ-Magazine, kun je de cursus met dikke korting volgen. Met de kortingscode RENEMAGAZINE betaal je geen € 49,50, maar slechts € 29,50!
